रचनाकार – विपेन आदिमा
खालाँती – एउटा छालाको थैलो
जो लामो फलामे साङ्लोले –
तानिदै, घोटिदै,कुच्चिदै, फुल्दै,
आगोको भुङ्ग्रोमा मुख जोतेर
लागि परिरहेछ मरिमेटेर
आरानको प्राण भर्न ।
त्यस्तै,
मेरा बा – मेरो ईश्वर
उनी पनि मैलो दौरामा
आरानको रापमा सेकिदै
तातो फलामले डामिदै
तात्तिदै, रापिदै, वाफिदै –
पिस्सिदै, पिरोलिदै
दिन रात नभनेर मरिमेट्छन्
हाम्रो प्राण भर्न ।
चाउरी परेको छ खलाँती
अनि उस्तै चाउरिएका छन मेरा बाको गाला
अङ्गारको कालो,खरानी र फलामको धुलोले
धुस्रो र फोस्रो भएका छन् मेरा बा
उस्तै खुइलिदै मैलिएको छ खलाँती पनि
घरी खलाँतीलाई हेर्छु – बा जस्तै लाग्छ
घरी बालाई हेर्छु – बाको अनुहार खलाँती जस्तै लाग्छ
म आजकाल बढो दुविधामा परेको छु
खासमा मेरा बा खलाँती झैँ भएका हुन् कि !
खलाँती मेरा बा जस्तो भएको हो ?
जे जे होस् मलाई यी दुबै प्यारो लाग्छ ।
खलाँती स्याँ स्याँ गरि धकिरहेछ
उस्तै फोक्सो फुलिरहेछ दमले मेरा बाको पनि
तैपनी छिन् भर नछोडी बाले खलाँती चलाइरहेछन्
या भनौं खलाँतीले चलाइरहेछ मेरा बालाई
बा हुनाले नै बाँचेको छ खलाँती
खलाँतीले नै बचाएको छ मेरा बाको जीवन
एक अर्काको साहारा
खलाँती र मेरा बा ।
मेरा बा र खलाँती
यी दुबै मिलेर बचाएका छन् हामिलाई
खलाँती – आरानको अंश
भुकम्पले घर भत्किएर
आमा, बहिनी र भाइ एकै चिहान हुँदा
कात्रो किन्ने पैसा यसैले जुटायो
पोहोरको अनिकालमा-
एक मुठ्ठी चामल र एकमाना पिठो
यसैले जोहो गरेथ्यो
तर,
यसपालीको पहिरोमा परी
घाइते भएपछि मेरा बा
थला परेको छ यो खलाँती पनि
घरी खलाँतीलाई हेर्छु अनि बालाई हेर्छु
घरी बालाई हेर्छु अनि खलाँतीलाई हेर्छु
दुबै थोत्रीएका छन् ,फुङ्ग उडेको,शिथिल -शिथिल
म थाम्न सक्दिन
बग्छन अनयासै आँशुका भेल
कठै ! खलाँती र मेरा बा ।
क्रान्तिकारीको झण्डामा अंकित – ‘हँसिया हथौडा’
ती मेरै बाका रचना थिए
मेरै बाको आरानमा बनेका थिए –
कैयौं बन्दुक र हतियारहरु
जसको सहारामा क्रान्ति गर्ने उन्माद चढेको थियो
क्रान्तिका अभिलाषीहरुमा ।
आजकाल, सोचमग्न छु
होमिएर युद्धमा
एउटा खुड्किलो फाटेपछि
बेकामे भनी फालिएको भर्र्याङ् झैँ म
सनासो समाउने हात गुमेपछि
कच्च्याको धार लगाउने आँखाको तेज मरेपछि
खै क्यारी प्राण भर्न सक्छु र अब ता !
खलाँती र मेरा बाको ।।
